نكاتي

بدون مسئله، زندگي مفهومي ندارد. دوست داريم هميشه از وضع موجود به وضعيت مطلوب برسيم و براي اين منظور ناچاريم مسائل را حل كنيم. با كسب مهارت، تجربه و توانمندي براي حل درست مسائل، احساس ارزشمندي و اعتماد به نفس در ما بيشتر خواهد شد. در صورتي كه نتوانيم مسائل و مشكلات زندگي را به روش مناسب و درستي حل كنيم، زندگي براي مان دشوار خواهد شد. حل مسئله مهارتي است كه مي توان آن را آموخت و به كار بست و به ديگران نيز آموخت. مهم ترين نكته فرآيند يادگيري حل مسئله، دروني شدن روند و گام هاي حل مسئله است.

فرق ميان مسئله و مشكل

مشكل، مسئله اي است كه تمام عوامل و متغيرهاي مؤثر در آن براي ما مشخص نيست. وقتي اطلاعات، دانسته‌ها و آگاهي ما از عوامل ايجاد كننده، مؤثر و غيرمؤثر در يك مسئله كافي نباشد، با مشكل روبه رو هستيم. مسئله يك گام از مشكل جلوتر است. وقتي مي دانيم مشكل چيست و ريشه هاي آن كدام است ما با مسئله روبه رو هستيم. مسئله به موضوعي گفته مي‌شود كه بايد باشد ولي نيست و يا نبايد باشد ولي هست. مسئله مشكل تعريف شده است. مشكلات حل نمي شوند بلكه ابتدا به مسئله تبديل مي شوند و بعد مسئله حل مي شود.

حل مسئله

فرآيندي است كه نياز به تجربه هاي عملي و توانمندي هاي ذهني دارد. كه با شناخت و رفتار هدايت شده و با كمك راه حل هاي مؤثر يا سازگارانه به نتيجه مطلوب مي رسد. هر مسئله، نوعي استرس به فرد وارد مي كند و راه حل مسئله، يك نوع «رويارويي» با استرس است. استرس يعني وارد شدن فشار بر يك سيستم، بدون آمادگي قبلي براي پذيرش آن فشار.

نكاتي هنگام حل مسئله

• مسئوليت‌پذيري نسبت به مسئله: وجود آنرا انكار نكنيم.
• آنچه را كه اتفاق افتاده است به شكل يك مسئله ببنيم، نه يك مشكل.
• تلاش براي حل مسئله براي سلامت رواني و رفاه اجتماعي ما اهميت دارد.
• به اين باور برسيم كه مي توانيم مسئله را حل كنيم.
• ويژگي هاي لازم براي توانمندي در حل مسئله: احساس ها و افكار منفي خود را كنترل كنيد. و در لحظه هاي تصميم گيري، خود را سرزنش و ملامت نكنيد.
• وجود مسئله يا مشكل، دليل بر ضعف، بي كفايتي، بي لياقتي، بي استعدادي و ناداني يا ناتواني و ... نيست؛ بنابراين نبايد احساس درماندگي و نااميدي نمود.
• انواع مشكل: آني، جاري، آتي و نهفته. به مشكل فكر كنيم يا به راه حل آن؟

گام هاي حل مسئله:

1. شناسايي يا طرح مسئله
2. شناسايي علت يا دليل بوجود آمدن مسئله
3. انتخاب چند راه حل براي حل مسئله
4. 4. گزينش بهترين راه حل از ميان راه حل ها با استفاده از روش حذف منفي
5. به اجرا گذاشتن راه حل
6. ارزيابي اثربخشي راه حل
7. تدوين روش كاري كه پس از اين، چنين مشكلاتي پيش نيايد.

دليل هاي اصلي شكست حل مسئله

• ناتواني در تعقيب مسئله و حل آن
• ناتواني در فهم دقيق و درست مسئله
• ناتواني در دريافت اطلاعات لازم براي حل مسئله
• ناتواني در پيش بيني ناشناخته ها
• انتخاب راه حل ضعيف يا غلط از ابتداي كار
• (برخورد هيجان مدار) كه منجر به راه حل غلط شود
• كار كردن بر اساس اطلاعات نادرست
• ناتواني در استفاده از تجربه هاي ديگران
• ناتواني در خلاقيت و نوآوري در روش هاي حل مسئله
• استفاده نكردن از فرصت‌هايي براي درنگ، تأمل و استراحت بجا